Φάκελος Ελαιόλαδο: Συγκομιδή και Ελαιοποίηση

Μάνος Κοκκινέλης
Παραγωγός Ελαιολάδου
MSc Business Econ. Finance and Banking
Bachelor in Business

Η υπεραξία στο τελικό προϊόν καθιστά το ελαιόλαδο ανταγωνιστικό, διατηρώντας την πελατειακή βάση της χώρας μας. Ποιες όμως είναι οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν ώστε να διευρύνουμε το μερίδιο αγοράς; Κάνουμε ότι χρειάζεται ώστε να βελτιώνεται συνεχώς η ποιότητα του ελαιολάδου, ενσωματώνοντας καινοτόμες μεθόδους στον τρόπο καλλιέργειας των ελαιοδέντρων;

Βέβαια, υπάρχει και η άλλη πλευρά, η οποία χαρακτηρίζεται από στασιμότητα που πολλές φορές οδηγεί στην υποβάθμιση της ποιότητάς του. Η υποβάθμιση ξεκινά από το έδαφος όπου αρκετές φορές πραγματοποιείται αλόγιστη χρήση εντομοκτόνων, είτε για να ξεραθούν τα χόρτα, είτε για να καταπολεμηθούν οι ζωϊκοί εχθροί. Ποιος όμως είναι σε θέση να προσδιορίσει την υπολειμματικότητα των εντομοκτόνων μετά από συχνή και ετήσια χρήση; Είναι προτιμότερο να τρώμε ελαιόλαδο με εντομοκτόνο ή ελαιόλαδο με δάκο;

Ένα ακόμη πρόβλημα που επηρεάζει αρνητικά τον υγρό χρυσό είναι ο τρόπος με τον οποίο καλλιεργούμε, όπως επίσης και η επιλογή των παραγωγών να ελαιοποιήσουν σε εργοστάσια με απαρχαιωμένα και βρώμικα μηχανήματα. Πιο συγκεκριμένα, η διαδικασία της ελαιοποίησης στο ελαιοτριβείο επηρεάζει την ποιότητα του ελαιολάδου κατά 50%. Ακολουθεί η ωριμότητα του καρπού με 20% (πότε ξεκινά η συγκομιδή), η ποικιλία της ελιάς με 15%, η υγεία του καρπού με 10% και τέλος οι τοπικές συνθήκες με 5% (άρδευση, ορεινός ή πεδινός ελαιώνας).

Γι’ αυτόν τον λόγο, στις παραγράφους που ακολουθούν επισημαίνονται οι αιτίες που επηρεάζουν το τελικό προϊόν κατά την επεξεργασία του καρπού στο ελαιοτριβείο. Άλλωστε, μπορεί το ελαιοτριβείο ν’ αποτελεί τον πρώτο μηχανικό σταθμό μετατροπής του καρπού σε ελαιόλαδο, δυστυχώς όμως δεν έχουν γίνει ενέργειες ώστε να εκπαιδεύεται ο παραγωγός και ο χειριστής του ελαιουργείου για τα κρίσιμα σημεία κατά τη διαδικασία της ελαιοποίησης.

Σύμφωνα με τον Τσορώνη (2015), “ο χώρος που λαμβάνονται οι περισσότερες αποφάσεις στο μικρότερο χρονικό διάστημα είναι το ελαιοτριβείο”. Οποιαδήποτε απόφαση κατά τη διάρκεια της ελαιοποίησης μπορεί ν’ αναδείξει ένα εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο ή να υποβαθμίσει την προσπάθεια του παραγωγού. Όταν λοιπόν ο ελαιοκαλλιεργητής έχει προϋπολογίσει ένα επίπεδο παραγωγής και έχει ένα συγκεκριμένο πελατολόγιο ή δεσμεύεται να παραδώσει σε πελάτη συγκεκριμένη ποσότητα έξτρα παρθένου, γίνεται κατανοητό ότι η υποβάθμισή του θα οδηγήσει τον καταναλωτή να στραφεί σε άλλες αγορές.

Συγκομιδή

Το πρώτο κρίσιμο σημείο που καθορίζει την ποιότητα του ελαιολάδου αφορά στο πότε πρέπει να αρχίσει η συγκομιδή. Στην Κρήτη, ο παραγωγός περιμένει ν’ ανοίξουν τα ελαιουργεία και τα ελαιουργεία περιμένουν τους παραγωγούς. Στην Ισπανία, η εποχή της συγκομιδής καθορίζεται από το σύστημα Abencor (Κρόκου, 2015). Είναι ένα ελαιοτριβείο τσέπης το οποίο επιτρέπει την εξαγωγή ελαιολάδου από μικρά δείγματα καρπού. Η μικρή ποσότητα ελαιολάδου είναι ικανή ώστε να προσδιοριστεί το φρουτώδες της ελιάς. Έτσι ο παραγωγός δεν συλλέγει τις ελιές ανάλογα με την ημερομηνία, αλλά βάσει των παραπάνω μετρήσεων. Επιπλέον, στην Ανδαλουσία η συγκομιδή λαμβάνει υπ’ όψιν και άλλους παράγοντες όπως ο δείκτης ωριμότητας, η πρώιμη ή η όψιμη ανθοφορία, ο βαθμός καρποφορίας και οι κλιματολογικές συνθήκες της εποχής. Σε ότι αφορά στον δείκτη ωριμότητας, είναι ένα αξιόπιστο σημείο αναφοράς, αφού επιτρέπει στον παραγωγό να προσδιορίσει τη χρονική στιγμή συλλογής της σοδειάς του. Ένας δείκτης ωριμότητας ίσος με 2 αποτυπώνει ότι ο καρπός είναι έτοιμος προς ελαιοποίηση.

Ας δούμε ένα παράδειγμα μέτρησης του δείκτη ωριμότητας προσδιορίζοντας εάν μπορεί να ξεκινήσει η συγκομιδή της σοδειάς. Μαζεύουμε τυχαία 100 καρπούς από τον ελαιώνα. Για να διασφαλιστεί η αντιπροσωπευτικότητα του δείγματος, η συλλογή των καρπών πραγματοποιείται από όλες τις πλευρές του δέντρου από ψηλά και χαμηλά σημεία. Προφανώς και θα πάρουμε καρπούς και από τα υπόλοιπα δέντρα. Κατόπιν γίνεται ταξινόμηση των καρπών που συλλέχθηκαν σύμφωνα με την παρακάτω εικόνα. Κάθε κατηγορία έχει και έναν αριθμό.

Εάν υποτεθεί ότι από τις 100 ελιές που συλλέχθηκαν, οι 22 έχουν χρώμα βαθύ πράσινο, 14 έχουν πράσινο κίτρινο χρώμα, 19 εμφανίζουν λιγότερο από τον μισό καρπό μωβ χρώμα, 10 ελιές έχουν βαθύ κόκκινο, μωβ ή μαύρο χρώμα, 7 έχουν μωβ ή μαύρο χρώμα με τη σάρκα να είναι άσπρη, 13 ελιές έχουν φλοιό χρώματος μαύρο ή μωβ με τη σάρκα να είναι λιγότερη από τη μισή μωβ, 8 με μαύρο ή μωβ φλοιό και τη σάρκα να είναι περισσότερη από τη μισή χρώματος μωβ και τέλος, 7 ελιές έχουν μαύρο ή μωβ φλοιό με τη σάρκα σε χρώμα μωβ. Κατόπιν πολλαπλασιάζουμε τον αριθμό των καρπών κάθε κατηγορίας με τον συντελεστή που δείχνει η εικόνα. Δηλαδή, εάν στην κατηγορία μηδέν οι ελιές με βαθύ πράσινο χρώμα και σκληρό καρπό ήταν 22, τότε πολλαπλασιάζουμε το 0 με το 22. Αφού υπολογίσουμε και τους οκτώ αριθμούς, τους αθροίζουμε και το αποτέλεσμα το διαιρούμε με το 100. Έτσι εξάγεται ο δείκτης ωριμότητας (Olive Maturity Index, 2006).

Στο παράδειγμα, ο δείκτης ωριμότητας είναι ίσος με 2,72. Όταν ο δείκτης λαμβάνει τιμές μεταξύ του 1,6 < δείκτης ωριμότητας < 2,5, τότε εξάγεται το αγουρέλαιο. Όταν όμως ο δείκτης ωριμότητας είναι ανάμεσα στο 4 και 4,5, τότε το ελαιόλαδο παρουσιάζει ήπια χαρακτηριστικά. Γενικά, όταν το μωβ χρώμα του φλοιού της ελιάς είναι λιγότερο από το 50% του καρπού, τότε ο δείκτης ωριμότητας είναι κοντά στο 2 και η ελαιοπεριεκτικότητα βρίσκεται στο 100%. Τότε το ελαιόλαδο παρουσιάζει υψηλή τιμή σε πολυφαινόλες.

Παραλαβή καρπού

Η παραλαβή πρέπει να γίνεται προσεχτικά με τα σακιά να τοποθετούνται ήρεμα από το όχημα στο έδαφος ώστε ο καρπός να μην χτυπιέται. Το ιδανικό σενάριο – κάτι το οποίο συμβαίνει σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, σε Ισπανία και Ιταλία – είναι η προσωρινή αποθήκευση σε κατάλληλα για τρόφιμα πλαστικά κιβώτια των 25 λίτρων. Με αυτόν τον τρόπο, ο καρπός αερίζεται, δεν συμπιέζεται και μεταφέρεται διασφαλίζοντας κατά κάποιο τρόπο την κατάσταση που βρισκόταν πριν τη συγκομιδή.

Στην Ισπανία οι ελιές ταξινομούνται βάσει τεσσάρων κριτηρίων. Δηλαδή, η ποικιλία, ο βαθμός ωρίμανσης, η ποιοτική κατηγορία (Α,Β,Γ) και οι ελιές είναι ποτιστικές ή όχι συνθέτουν τα τέσσερα βασικά κριτήρια (Τσορώνης, 2015). Σε ότι αφορά στις κατηγορίες Α, Β, Γ, η Α χαρακτηρίζει τον υγιή καρπό δίχως υπολειμματικότητα εντομοκτόνου. Στη Β κατατάσσονται ελιές με μικρή προσβολή από τον δάκο ή άλλους ζωϊκούς εχθρούς της ελιάς. Η 3^η κατηγορία περιλαμβάνει ελιές που έχουν αποθηκευτεί πολλές ημέρες, με σπασμένη επιδερμίδα ή με σοβαρά ελαττώματα από τους ζωϊκούς εχθρούς. Κατόπιν, κάθε κατηγορία τοποθετείται σε ξεχωριστές γραμμές ελαιοποίησης και με το πέρας της διαδικασίας το ελαιόλαδο κάθε κατηγορίας αποθηκεύεται σε διαφορετικές δεξαμενές.

Η δυσκολία έγκειται στον διαχωρισμό του καρπού και η τοποθέτησή του σε σακιά. Βέβαια, όταν πρόκειται για διαφορετικά ελαιοτεμάχια, ο διαχωρισμός μπορεί να γίνει απρόσκοπτα και δίχως καθυστέρηση. Το πρόβλημα παρουσιάζεται όταν σε ενιαίο ελαιώνα ορισμένα δέντρα έχουν σημαντική προσβολή και άλλα όχι. Προφανώς και αυτό το ζήτημα αντιμετωπίζεται εν τη γενέσει του ψεκάζοντας με ζεόλιθο σε αναλογία 1,5 κιλό ανά 100 λίτρα νερού. Ο ψεκασμός είναι απαραίτητο να καλύπτει ολόκληρη τη γεωγραφική ενότητα. Αυτό προϋποθέτει ότι οι παραγωγοί συντονισμένα θα ψεκάζουν με ζεόλιθο.

Είναι γνωστό ότι ο βασικός όγκος της ελαιοποίησης ξεκινά το απόγευμα και ολοκληρώνεται αργά, ενώ αρκετές φορές η επεξεργασία φθάνει μέχρι τις πρωινές ώρες. Κατά τη μετάβαση από τον προηγούμενο στον επόμενο παραγωγό, οι ελιές μεταφέρονται από τον προαύλιο χώρο του ελαιοτριβείου στην ταινία. Σε αυτό το στάδιο, οι εργαζόμενοι καταβάλουν φιλότιμη προσπάθεια για να τροφοδοτούν την ταινία. Όμως, κατά τη διάρκεια της ρίψης των καρπών τα σακιά πιέζονται, πατιούνται, ενώ μερικές φορές οι εργάτες λόγω του βάρους των σακιών τα σπρώχνουν άτσαλα με το πόδι. Κρίσιμο σημείο ώστε να ξεπεραστεί το συγκεκριμένο πρόβλημα αποτελεί η χρήση πλαστικών αγροτικών τελάρων όπως αναφέρθηκε παραπάνω.

Αποφυλλωτήριο

Όταν ο καρπός φτάνει στο ελαιοτριβείο, περιέχει φύλλα, κλαδάκια και ξένες ύλες (σκόνη, χώμα πέτρες) που πρέπει να απομακρυνθούν πριν την εξαγωγή του ελαιολάδου. Βέβαια, κατά την συγκομιδή είναι απαραίτητο οι ελιές να κοσκινίζονται, διότι με αυτόν τον τρόπο απομακρύνονται τα κλαδάκια, που σε διαφορετική περίπτωση θα περνούσαν μαζί με τις ελιές στον σπαστήρα. Έτσι λοιπόν οι αυτόματες μηχανές παράγουν ένα δυνατό ρεύμα αέρα ικανό να διαχωρίσει τα φύλλα από τον καρπό. Η αποφύλλωση πρέπει να είναι αποτελεσματική. Η επεξεργασία καρπού και φύλλων αλλοιώνει το ελαιόλαδο δίνοντας οσμή χόρτου.

Πλύσιμο του καρπού

Το επόμενο στάδιο είναι το πλύσιμο του καρπού όπου οι ελιές περνούν σε ένα τύμπανο εντός του οποίου κυκλοφορεί νερό προκειμένου να πλυθούν. Στις περισσότερες περιπτώσεις το ανακυκλωμένο νερό είναι βρώμικο. Εάν υποτεθεί ότι ένα ελαιοτριβείο ξεκινά την ελαιοποίηση στις 9 το πρωί και σταματά στις 1 μετά τα μεσάνυχτα, εξυπηρετεί 15 παραγωγούς όπου ο καθένας έχει κατά μέσο όρο τουλάχιστον 20 σακιά των 60 κιλών. Τότε 18 τόνοι θα είναι ο ελαιόκαρπος που θα καθαριστεί στο πλυντήριο. Εάν λοιπόν ο καρπός δεν πλυθεί σωστά, τότε τα κατάλοιπα της προηγούμενης επεξεργασίας θα μεταφερθούν στην επόμενη.

Άλεση ελαιοκάρπου

Για την άλεση του καρπού χρησιμοποιούνται μεταλλικοί σπαστήρες που είναι κυρίως σφυρόμυλοι ή οδοντωτοί δίσκοι. Τα πλεονεκτήματα των μεταλλικών σπαστήρων είναι η συνεχής λειτουργία, η μεγάλη απόδοση και το μειωμένο κόστος. Σημαντικό μειονέκτημα είναι η γρήγορη φθορά των εξαρτημάτων θρύψεως (Garcia, Lopez, Fernandez, n.d.).

Μάλαξη

Οι μαλακτήρες είναι μηχανήματα που ομογενοποιούν την ελαιοζύμη πριν εισαχθεί στον διαχωριστήρα (decanter). Η μάλαξη είναι απαραίτητη, επειδή κατά την άλεση του ελαιοκάρπου σχηματίζεται γαλάκτωμα μεταξύ ελαίου και ύδατος. Γι’ αυτό είναι σημαντική η μίξη ώστε να συγκεντρωθούν τα μικρής διαμέτρου σταγονίδια ελαιολάδου προς μεγαλύτερες σταγόνες, εύκολα αποχωριζόμενες από τα υπόλοιπα συστατικά της ελαιοζύμης (Garcia, Lopez, Fernandez, n.d.). Ο χρόνος μάλαξης δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 40΄ και η μέση θερμοκρασία να μην ξεπερνά τους 27 βαθμούς κελσίου. Σε υψηλότερες θερμοκρασίες υποβαθμίζονται οι πτητικές ενώσεις, οι οποίες ευθύνονται για τα φρέσκα και φρουτώδη αρώματα, όμως παράγεται μεγαλύτερη ποσότητα ελαιολάδου. Έτσι εμφανίζεται γεύση καμένου και ξύλου.

Φυγοκέντριση

Η ελαιοζύμη αποτελείται από ελαιόλαδο, νερό και στερεά συστατικά. Ο διαχωρισμός του ελαιολάδου από τα υπόλοιπα συστατικά της βασίζεται στη διαφορά του ειδικού βάρους που παρουσιάζουν. Το σύστημα διαχωρισμού αποτελείται από ένα τύμπανο κυλινδροκωνικού σχήματος που περιστρέφεται γύρω από οριζόντιο άξονα. Με την περιστροφή του τυμπάνου, η ελαιοζύμη βρίσκεται υπό την επίδραση της φυγοκέντρου δυνάμεως και τα συστατικά της μέρη διαχωρίζονται ανάλογα με το ειδικό βάρος. Από τον φυγοκεντρητή εξάγονται 2 είδη υγρών. Ένα υγρό πράσινου χρώματος που αποτελείται από το ελαιόλαδο και μέρος των φυτικών υγρών, και ένα άλλο καφέ χρώματος, που αποτελείται κυρίως από φυτικά υγρά με ένα μέρος ελαιολάδου (Garcia, Lopez, Fernandez, n.d.).

Διαχωρισμός ελαιολάδου από τα φυτικά υγρά.

Ο διαχωρισμός του ελαιολάδου από τα φυτικά υγρά πραγματοποιείται με τον φυγοκεντρικό διαχωριστήρα. Το σύστημα αποτελείται από ένα σταθερό κορμό και ένα κινητό τύμπανο που περιστρέφεται με μεγάλο αριθμό στροφών. Στο τύμπανο είναι προσαρμοσμένος μεγάλος αριθμός κωνικών δίσκων. Η υγρή φάση υποβάλλεται σε φυγοκέντριση και ο διαχωρισμός του ελαιολάδου από το νερό γίνεται με βάση τη διαφορά ειδικού βάρους (Garcia, Lopez, Fernandez, n.d.).

Προτάσεις βελτίωσης της ποιότητας του ελαιολάδου

1. Αναβάθμιση της Διεύθυνσης Γεωργίας με τμήμα που να ειδικεύεται στην ελιά και το ελαιόλαδο. Στελέχωση του νέου τμήματος με επιστήμονες οι οποίοι θα ενημερώνουν τον παραγωγό, καλύπτοντας ζητήματα που άπτονται της καλλιέργειας της ελιάς φτάνοντας έως την προώθηση του τυποποιημένου ελαιολάδου στο εξωτερικό. Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης μέσω των Διευθύνσεων Γεωργίας θα αποτελεί τον συντονιστή έχοντας τους γεωπόνους, τους παραγωγούς, τους αιρετούς που ασχολούνται με την αγροτική οικονομία και τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα σε επαφή ώστε να διαχέεται η πληροφορία προς όλες τις κατευθύνσεις.
2. Η δημιουργία τμήματος Έρευνας και Ανάπτυξης με αντικείμενο εργασιών την καινοτομία και την εισαγωγή της τεχνολογίας στην παραγωγή προστατεύοντας παράλληλα το περιβάλλον, θα μειώσει τους χρόνους αντίδρασης των παραγωγών λειτουργώντας με πρόληψη και όχι με καταστολή. Το εν λόγω τμήμα θα ερευνά και θα δοκιμάζει πιλοτικά νέες τεχνικές καλλιέργειας και θα αξιολογεί εάν και πόσο βελτιώθηκε ποιοτικά το τελικό προϊόν.
3. Ίδρυση φορέα υπό την ομπρέλα της Ένωσης Δήμων Κρήτης όπου θα ειδικεύεται στον αγροτικό τομέα και θα αποτελεί τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στο υπουργείο και τον πολίτη. Για παράδειγμα, ο φορέας θα οργανώνει στην Κρήτη ενημερωτικές συναντήσεις για ζητήματα που σχετίζονται με νέους τρόπους καλλιέργειας και καινοτόμες ιδέες που μειώνουν το κόστος της, προστατεύοντας το περιβάλλον και βελτιώνοντας την ποιότητα του ελαιολάδου. Η συγκεκριμένη ομάδα, σε περίπτωση που η αναβάθμιση της Διεύθυνσης Γεωργίας δεν προχωρήσει, μπορεί ν’ αναλάβει και αυτές τις αρμοδιότητες.
4. Αντίστοιχο ρόλο μπορούν να παίξουν και οι πολιτιστικοί σύλλογοι των δημοτικών διαμερισμάτων της ενδοχώρας και να οργανώσουν ημερίδες με στόχο την ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών με τους παραγωγούς. Παραδείγματος χάριν, η πρόσκληση της ομάδας του Ινστιτούτου Ελιάς Υποτροπικών Φυτών και Αμπέλου για την φυτοπαθολογία, κτηνοτροφία, εντομολογία, υδροπονία και αρωματικά φυτά, για την ελαιοκομία και τη θρέψη θα προσέφερε χρήσιμες πληροφορίες σε ζητήματα που ταλανίζουν τους καλλιεργητές.
5. Ο παραγωγός χρειάζεται πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Με αυτόν τον τρόπο θ’ αναγνωρίζει άμεσα τις ανάγκες των δέντρων του, θα παρατηρεί καλύτερα τη συμπεριφορά τους και την εξέλιξη του καρπού, διατηρώντας μία απλή βάση δεδομένων τύπου ηλεκτρονικού ημερολογίου. Έτσι, θα καταγράφει τις εργασίες του διαπιστώνοντας τον αντίκτυπο των ενεργειών του. Την επόμενη φορά που θα προκύψει ένα παρόμοιο πρόβλημα, θα ενεργεί γρηγορότερα αφού θα γνωρίζει τι συμβαίνει. Επιπλέον, θα διαπραγματεύεται καλύτερα με τον έμπορο, θ’ ανταλλάσει χρήσιμες πληροφορίες με τον γεωπόνο και θα πιέζει με τον τρόπο του τους ιδιοκτήτες των ελαιοτριβείων να κάνουν αλλαγές με μοναδικό σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας του τελικού προϊόντος. Έτσι λοιπόν, τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της χώρας πρέπει να δημιουργήσουν από κοινού ένα ενιαίο πρόγραμμα σπουδών, το οποίο θα έχει κατευθύνσεις ανάλογα με τα προϊόντα που παράγει η Ελλάδα. Παράλληλα, η δομή του προγράμματος θα είναι τέτοια ώστε να δέχεται τροποποιήσεις ανάλογα με τις ανάγκες της αγοράς. Κρίνεται απαραίτητη η δημιουργία πανεπιστημιακού προγράμματος με αντικείμενο την καλλιέργεια της ελιάς και την παραγωγή ελαιολάδου, το οποίο θα διδάσκεται στο πρότυπο του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου. Τα εργαστήρια θα είναι τα χωράφια των παραγωγών και η θεωρία θα πραγματοποιείται στους ήδη υπάρχοντες χώρους που φιλοξενούν τα προγράμματα σπουδών που τρέχουν. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα, εκτός από τις βασικές καλλιεργητικές πρακτικές φιλικές προς το περιβάλλον, θα διδάσκει τα μυστικά του κλαδέματος ώστε να περιοριστεί το φαινόμενο της παρενιαυτοφορίας. Επιπλέον, θα μαθαίνει στον παραγωγό τους ζωϊκούς εχθρούς της ελιάς και τα αδύναμά τους σημεία. Θα αναφέρει τρόπους αντιμετώπισης και θα αποτυπώνει τον αντίκτυπο της χρήσης των εντομοκτόνων στο τελικό προϊόν. Ακόμη, ένα σημαντικό κομμάτι σχετίζεται με την τυποποίηση και τη συσκευασία του ελαιολάδου. Ο παραγωγός πρέπει να γνωρίζει τα κρίσιμα σημεία της δημιουργίας ενός προϊόντος που χρειάζονται ώστε να σταθεί στο ράφι εντός και εκτός των ελληνικών συνόρων. Με άλλα λόγια, το πρόγραμμα σπουδών πρέπει να καλύπτει ένα ευρύ φάσμα γνώσης που ξεκινά από την καλλιέργεια της ελιάς και φθάνει έως και το τυποποιημένο προϊόν και την προώθησή του στο εξωτερικό. Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν προγράμματα σπουδών με εξειδίκευση σε αγροτικά προϊόντα που παράγονται στη χώρα μας και συνεισφέρουν σημαντικά στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν.
6. Τακτική ενημέρωση των χειριστών που απασχολούνται στα ελαιοτριβεία και των ιδιοκτητών τους, ώστε να εφαρμόσουν νέες μεθόδους κατά την ελαιοποίηση και εάν χρειαστεί ν’ αναβαθμίζουν τον εξοπλισμό τους με ένταξη σε πρόγραμμα οικονομικής κρατικής ενίσχυσης.
7. Αξιοποίηση των αποβλήτων των ελαιοτριβείων. Τα φύλλα και ο κατσίγαρος μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως λίπασμα για τον ελαιώνα. Σύμφωνα με τον καθηγητή κ. Νίκο Λυγερό, 500 κιλά κατσίγαρου σε συνδυασμό με 3 κιλά γεωργικό ασβέστη και 3 κιλά ζεόλιθο δημιουργούν ένα πλούσιο λίπασμα για οποιοδήποτε καλλιέργεια.
8. Ελαιοτουρισμός. Ανάγκη για δημιουργία πρότυπων ελαιώνων που θα διαθέτουν παραδοσιακά καταλύματα ώστε ο επισκέπτης να παραμένει για λίγες ημέρες και να βιώνει τον τρόπο καλλιέργειας και συλλογής της ελιάς. Παράλληλα και κατά τη διαμονή του, θα γεύεται την παραδοσιακή κουζίνα της περιοχής με βασικό συστατικό το ελαιόλαδο. Έτσι θα προωθούνται και άλλα προϊόντα όπως το κρασί, η φέτα, οι βρώσιμες ελιές, το παραδοσιακό ψωμί, τα βουτήματα από τους γυναικείους συνεταιρισμούς κ.α.

Πηγές

1. Garcia, P., Lopez, A., Fernandez, A. (n.d.). Τεχνολογίες επεξεργασίας ελαιολάδου και επιτραπέζιας ελιάς. Εγκυκλοπαίδεια της Ελιάς.
2. Olive Maturity Index. (2006). US Cooperative Extension, Sonoma County.
3. Κρόκου, Μ. (2015). Σπουδάζοντας το ελαιόλαδο στην Ανδαλουσία. Ανακτήθηκε την 4^η Αυγούστου, 2017 από http://www.agronews.gr/el/arthro/127007/spoudazodas-to-elaiolado-stin-andalousia-/
4. Τσορώνης, Κ. (2015). Ορθές πρακτικές στο ελαιοτριβείο. Ανακτήθηκε την 4^η Αυγούστου, 2017, από http://www.tharrosnews.gr/news/content/%CE%BF%CF%81%CE%B8%CE%AD%CF%82-%CF%80%CF%81%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CE%B5%CE%BB%CE%B1%CE%B9%CE%BF%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%B2%CE%B5%CE%AF%CE%BF