Η Κρήτη παράγει το ποιοτικότερο λάδι παγκοσμίως, όπως δείχνουν μελέτες, και το καταναλώνει αφειδώς κόβοντας πρώτη το νήμα και σε αυτή την “κατηγορία”, σε όλο τον πλανήτη. Όμως, ενώ φαινομενικά δείχνει να τα κάνει όλα καλά, στο τέλος κάπου χαλάει η “μαγιά”: και καταφέρνουμε ως νησί και χύνουμε την καρδάρα με το παραγόμενο προϊόν! Σαν να μην το σεβόμαστε. Και ο “θησαυρός” της κρητικής γης, που βγάζει “χρυσάφι”, μετατρέπεται σε… άνθρακα!
Η τυποποίηση του ελαιολάδου είναι ο μόνος δρόμος για να κρατήσουμε την ταυτότητα και να διασφαλίσουμε την ποιότητα του λαδιού στην Κρήτη, τόνισε σε συνέντευξή της στον TEAM FM 102 η κα Ελευθερία Γερμανάκη, κριτής σε διεθνείς διαγωνισμούς και υπεύθυνη του Οργανοληπτικού Εργαστηρίου Ελαιολάδου.
Στον παγκόσμιο χάρτη της παραγωγής έχουν μπει δυναμικά κι άλλες γειτονικές χώρες, όπως η Τυνησία και η Τουρκία. Και παρότι κερδίζουν σε ποσότητα, υστερούν στο βασικό…
“Κανείς δεν έχει τη δική μας ποιότητα. Αλλά εμείς που την έχουμε δεν την προστατεύουμε και δεν την αναδεικνύουμε. Η ανάδειξη γίνεται μόνο μέσα από την τυποποίηση!” ξεκαθαρίζει η κα Γερμανάκη.
Το λάδι αποτελεί σημείο αναφοράς της οικονομίας και της διαβίωσής μας. Η ελαιοπαραγωγή τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Οι κανόνες της σύγχρονης αγοράς έχουν γίνει πολύ αυστηροί.
“Απλά εμείς για πολλά χρόνια είμαστε προσανατολισμένοι στο χύμα” διαπιστώνει η υπεύθυνη του Οργανοληπτικού Εργαστηρίου Ελαιολάδου Κρήτης.
Το Ρέθυμνο και η Κρήτη συνολικά έχουν να περιμένουν πολλά…
Ο μονόδρομος που εγγυάται την υπεραξία
“Είμαστε λίγο πίσω ως νομός, αλλά προλαβαίνουμε” παρατηρεί η κα Γερμανάκη. “Η Κρήτη και λόγω του Παγκρήτιου Διαγωνισμού που έχει ξεκινήσει εδώ και εννιά χρόνια έχει μπει μπροστά και πρωτοπορεί. Έχει ανοίξει το δρόμο, κι αυτή τη στιγμή είναι η πιο πολυβραβευμένη περιοχή παγκοσμίως”.
Ο Παγκρήτιος Διαγωνισμός, όπως λέει η Ρεθεμνιώτισσα γεωπόνος, βοήθησε στο να αναπτυχθεί η γνώση, παρέχοντας συμβουλευτικές υπηρεσίες σε αυτούς που δεν πέτυχαν το στόχο τους εξαρχής και χρόνο με το χρόνο βλέπουν να βελτιώνεται η παραγωγή και η αναγνωρισιμότητά τους, παίρνοντας μέρος σε διεθνείς διαγωνισμούς.
Πάμε, όντως καλύτερα, σε σχέση με παλαιότερα, αλλά “πρέπει να αυξήσουμε την τυποποίηση ως τόπος, ως Ρέθυμνο, ως νομός” παροτρύνει η κα Γερμανάκη.
“Μόνο το επώνυμο προϊόν θα μας δώσει αναγνωρισιμότητα και γνώση. Το χύμα ναι μεν προσφέρει στο εισόδημα – δεν υποτιμούμε τίποτα – αλλά δεν είναι αυτό που μακροπρόθεσμα θα μας δώσει την ταυτότητα” εξηγεί. “Ο κάθε παραγωγός θα παράξει το ελαιόλαδο που θα καταναλώσει στο σπίτι του με τον α ή β τρόπο – καλό ή κακό θα το καταναλώσει. Αυτό όμως που θα βάλει το όνομά του στο μπουκάλι, την ετικέτα του, θέλει διαφορετική διαχείριση”.
Είναι το προϊόν που θα φύγει στην αγορά και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή διότι σφυρηλατεί την ταυτότητα και αποφέρει και το τελικό οικονομικό αποτέλεσμα.
“Το χύμα λάδι είναι περιορισμένων δυνατοτήτων – εφέτος συγκυριακά έχει μία καλή τιμή. Δεν είναι κανόνας” σχολιάζει η υπεύθυνη του Οργανοληπτικού Εργαστηρίου Ελαιολάδου.
Και επαναλαμβάνει: “Το μόνο που θα δώσει υπεραξία στο λάδι και θα μπορέσει ο παραγωγός να πληρωθεί τον κόπο και τα έξοδά του, είναι η τυποποίηση. Είναι το επώνυμο προϊόν”.
Η τυποποίηση είναι μία διαδικασία που έχει ανοίξει τον κύκλο της.
Ο βασικός κανόνας για να λάβει μέρος κανείς στον Παγκρήτιο Διαγωνισμό είναι το επώνυμο προϊόν με ετικέτα.
Το ελπιδοφόρο για την κα Γερμανάκη είναι ότι από τους 100 και πλέον συμμετέχοντες, η πλειονότητά τους αφορά νέους ανθρώπους, που εξαρχής επενδύουν στην ποιότητα.
Ενδεχομένως “βλέπουν” πιο μακριά. Συνεργάζονται στενά με τους επιστήμονες, με τα εργαστήρια και παράγουν εξαιρετικά προϊόντα, που χρήζουν αναγνωρισιμότητας παγκοσμίως: και σε ποσότητα και ποικιλιακά.
Η σοβαρή ποιοτική δουλειά επιβραβεύεται και φαίνεται κι απ’ τις πολλές κρητικές ετικέτες που υπάρχουν στα ράφια, παγκοσμίως.
Τα “μυστικά” της επιτυχίας
Η κα Γερμανάκη είναι κριτής σε διεθνείς διαγωνισμούς, άρα έχει δοκιμάσει ελαιόλαδα από όλο τον κόσμο. Συνεπώς, με την αδιαμφισβήτητη εμπειρία της τοποθετεί την αξιολόγησή της για το κρητικό λάδι στη σωστή της βάση: το εξυμνεί, αναλογιζόμενη τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα, αποκηρύσσοντας ωστόσο κάθε διάθεση ή τάση σοβινισμού, αφού ψέγει την πάγια ανορθογραφία μας ως νησί: “Η Κρήτη λόγω της θέσης, του εδάφους της, του μικροκλίματος, του συνδυασμού βουνού και θάλασσας, παράγει εξαιρετικό προϊόν. Το μεγαλύτερο ποσοστό – υπερβαίνει το 85%, πιθανότατα να φτάνει και το 90%- του ελαιολάδου στην Κρήτη μπορεί να πάρει κατάταξη στο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο. Δεν συμβαίνει στις υπόλοιπες χώρες αυτό – είναι μικρότερο το ποσοστό. Αλλά το πρόβλημα είναι ότι το χαλάμε εμείς συλλεκτικά και μετα-συλλεκτικά”.
Για να γίνει πιο σαφής, σταχυολογεί τα κυριότερα λάθη μας: “Αφήνουμε (το λάδι) πολλές μέρες στο χωράφι, δεν προσέχουμε τη δακοπροστασία – τα περιμένουμε όλα από το κράτος. Δεν είμαστε στους ελαιώνες. Δεν καλλιεργούμε σωστά. Στη συνέχεια στο ελαιοτριβείο υπάρχει ελλιπής καθαριότητα, ελλιπής γνώση του τρόπου ελαιοποίησης. Λάθη κάνουμε και στην αποθήκευση ακόμα. Οπότε σε αυτή τη διαδικασία το χαλάμε”. Δεν είναι απόλυτα επικριτική, αλλά συγκαταβατική: “Είναι ανθρώπινος παράγοντας αυτό. Αν το βελτιώσουμε μπορούμε πράγματι να είμαστε πιο μπροστά από όλους τους υπόλοιπους, γιατί το’ χουμε ως δώρο. Η φύση μάς το προσφέρει απλόχερα”.
Στις μικρές λεπτομέρειες κρύβεται η ουσία της επιτυχίας.
“Όλοι μπορούμε να βοηθήσουμε, καθένας από το δικό του μετερίζι” επισημαίνει η ίδια, ούσα μέλος της Επιτροπής Ελαιολάδου της Περιφέρειας Κρήτης.
Η εκπαίδευση είναι εκ των ων ουκ άνευ. Η παραδοσιακή γνώση που έχουμε κληρονομήσει απ’ τους προγόνους μας, δεν είναι αρκετή. Είναι βεβαίως ένας “οδηγός”, το ότι έχουμε μεγαλώσει πλάι ή δίπλα σε ελαιώνες και τούτο το αποδεικνύει η ευρεία κατανάλωση του προϊόντος: Εκεί η Κρήτη δεν έχει αντίπαλο σε παγκόσμια κλίμακα! “29 κιλά κατά κεφαλήν κατανάλωση το έτος” έχουμε, μάς πληροφορεί η κα Γερμανάκη.
“Είναι η υψηλότερη” στον πλανήτη. “Από εκεί και μετά δεν το αντιμετωπίζουμε σοβαρά ως τρόφιμο, ως χυμό” είναι η ένστασής της.
Και κάπως έτσι θρυμματίζεται η παραγωγική “αλυσίδα”.
“Εμπλέκονται πολλοί άνθρωποι για την παραγωγή του προϊόντος: ο παραγωγός, ο ελαιοτριβέας, ο έμπορος, ο τυποποιητής, η αγορά, το ράφι. Πολλοί άνθρωποι πρέπει να συντονιστούν για να μην προκαλέσουμε ζημιά στο προϊόν. Όλος αυτός ο κύκλος χρειάζεται εκ νέου εκπαίδευση” υποστηρίζει με θέρμη η υπεύθυνη του Οργανοληπτικού Εργαστηρίου Ελαιολάδου, αισιοδοξώντας ωστόσο: “Πιστεύω ότι όλα θα πάνε καλύτερα, ο παγκρήτιος διαγωνισμός συμβάλλει προς αυτή την κατεύθυνση. Διακρίνονται ετικέτες και μπαίνουν στο ράφι. Η τιμή είναι πολύ υψηλή για αυτά τα προϊόντα, τα premium”.
Επομένως, υπάρχει και παρέχεται βοήθεια σε κάποιον που θέλει να μπει στα καλούπια της σωστής παραγωγής, όσον αφορά την ποιότητα.
“Το ζητούμενο είναι πώς θα παράξουμε υψηλής ποιότητας προϊόν που να μπορεί να διεκδικήσει και τιμή και αξία και να συναγωνιστεί επάξια στους διεθνείς διαγωνισμούς” είναι το μεγάλο στοίχημα κατά την κα Γερμανάκη.
“Στηρίζουμε όλο τον κύκλο της ελαιοκομίας”
Το οργανοληπτικό Εργαστήριο Κρήτης ιδρύθηκε για να στηρίξει τον ελαιοκομικό τομέα, αρχικά, του νησιού μας και όχι μόνο.
Λειτουργεί σύμφωνα με τα πρότυπα της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και του διεθνούς συμβουλίου ελαιολάδου. Στεγάζεται στις εγκαταστάσεις του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ρεθύμνου, αλλά λειτουργεί αυτόνομα.
Εφέτος διανύει αισίως τον δέκατο χρόνο λειτουργίας του.
Η ομάδα δοκιμαστών είναι δωδεκαμελής, εκπαιδευμένη κι αξιολογημένη.
Το Εργαστήριο είναι διαπιστευμένο από το Εθνικό Σύστημα διαπιστεύσεων για την οργανοληπτική αξιολόγηση παρθένων ελαιολάδων.
Εν έτει 2022 μετά από αυστηρή αξιολόγηση και επαναλαμβανόμενες αξιολογήσεις, πήρε αναγνώριση από το διεθνές συμβούλιο ελαιοκομίας για τον τρόπο λειτουργίας και την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων που παράγει.
“Είμαστε πολύ περήφανοι γι’ αυτό, γιατί είμαστε από τα λίγα εργαστήρια στη χώρα που έχει πετύχει αυτή την αναγνώριση. Έτσι, μπορούμε να υποστηρίξουμε καλύτερα το προϊόν και να το επικοινωνήσουμε καλύτερα. Η αγορά δουλεύει, τώρα, και με χαρτιά – δεν δουλεύει μόνο με λόγια. Χρειάζονται πιστοποιήσεις. Κι έτσι θα πρέπει να είναι. Εμείς προσφέρουμε συμβουλή. Στηρίζουμε όλο τον κύκλο της ελαιοκομίας. Κάνουμε και σεμινάρια και πληθώρα δράσεων γύρω από την ελιά και το ελαιόλαδο” αναφέρει η κα Γερμανάκη.
“Κανείς δεν είναι ανταγωνιστής μας, πέρα από τον εαυτό μας που πρέπει να βελτιώνουμε μέρα με τη μέρα” είναι ο “χρυσός” κανόνας της επιτυχίας για την ίδια…
ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΑΝΤΙΝΑΚΗΣ