Επιστρατεύουν την εφευρετικότητα τους οι ελαιοπαραγωγοί για να καταπολεμήσουν τον δάκο
Μέχρι και γεωργικό ασβέστη, κάνοντας μείγμα μαζί με καολίνη ή ζεόλιθο, χρησιμοποιούν πολλοί ελαιοπαραγωγοί στην Κρήτη για να απομακρύνουν τον δάκο από τον ελαιόκαρπό τους. Φέτος, ανάμεσα σε διάφορες μεθόδους, πολλοί ελαιοπαραγωγοί, βλέποντας ότι αδυνατούν να σκοτώσουν το καταστροφικό αυτό έντομο, «επιστρατεύουν» ακόμα και τον γεωργικό ασβέστη, ο οποίος και σε συνδυασμό με καολίνη και ζεόλιθο, ή και με τη μοναδική του ύπαρξη στο υλικό που εκτοξεύουν τα μπεκ των ψεκαστικών μηχανημάτων, ασπρίζει τον ελαιόκαρπο και έτσι η ελιά παύει να είναι ελκυστική στον δάκο, ο οποίος φέτος έχει κυριολεκτικά λυσσάξει.
Όπως αναφέρει ο γεωπόνος, Μανόλης Γελασάκης, που για 25 χρόνια εργάστηκε ως επόπτης δακοκτονίας της Διεύθυνσης Γεωργίας σε διάφορες ελαιοπαραγωγικές περιοχές του νομού Ηρακλείου, «εδώ και αρκετά χρόνια οι βιοκαλλιεργητές χρησιμοποιούν τον καολίνη και τον ζεόλιθο. Και όντως προστατεύει την ελιά από τον δάκο. Από παλιά βλέπουμε ότι ελιές που βρίσκονται στις άκριες των δρόμων και είναι σκονισμένες μένουν καθαρές από τις προσβολές του δάκου. Αν δείτε λοιπόν αυτές τις ελιές, είναι άσπρες. Το ίδιο γίνεται με τον καολίνη και τον ζεόλιθο. Φαντάζομαι ότι και με τον γεωργικό ασβέστη το ίδιο αποτέλεσμα επιτυγχάνουν οι ελαιοπαραγωγοί που τον χρησιμοποιούν».
Ο κ. Γελασάκης, που υπηρέτησε ως υπεύθυνος στο Γραφείο Βιάννου μέχρι που συνταξιοδοτήθηκε και έχει αποκομίσει εξαιρετικά πολύτιμες εμπειρίες, προσθέτει πως «οι συνθήκες κάτω από τις οποίες γίνεται η δακοκτονία δε μας επιτρέπουν να καλύπτουμε το σύνολο των ελαιώνων, αφού πολλοί βρίσκονται σε δύσβατες περιοχές και κατά συνέπεια δεν μπορούν τα συνεργεία να τους προσεγγίσουν», τονίζοντας ότι γίνεται πολύ καλή δουλειά στη δακοκτονία, αλλά υπάρχουν και οι φυσιολογικές δυσκολίες σε ό,τι αφορά την Κρήτη.
«Το φάρμακο που σκοτώνει»
Αναφορικά με το φάρμακο “Σακσές” με τη δραστική ουσία Spinosad που κυκλοφορεί και στο εμπόριο και χρησιμοποιείται στη δακοκτονία, ο γεωπόνος εξηγεί κατηγορηματικά πως είναι το μόνο στο οποίο ο δάκος δεν έχει αναπτύξει ανθεκτικότητα.
«Από ’κει και πέρα, ο ασβέστης, αφού ασπρίζει την ελιά, προφανώς θα λειτουργεί όπως λειτουργεί και η σκόνη από τους δρόμους, όπου βλέπουμε τις ελιές να είναι σκονισμένες και να μένουν πεντακάθαρες από τα τσιμπήματα του δάκου. Αλλά από ’κει και πέρα, αν κάνουμε τον δολωματικό ψεκασμό σωστά με τη δραστική ουσία Spinosad, θα έχουμε σίγουρα ικανοποιητικό αποτέλεσμα», προσθέτει ο Μανόλης Γελασάκης, που εξηγεί ότι οι λόγοι για τους οποίους διαρκώς αποσύρονται φάρμακα που χρησιμοποιούνται επί χρόνια στη δακοκτονία, πέρα από τα θέματα της τοξικότητας, σχετίζονται και με την ανάπτυξη της ανθεκτικότητας που έχει αποκτήσει ο δάκος.
Στο μεταξύ, πάντως, ο ίδιος εφιστά την προσοχή στους καλλιεργητές. «Η σκόνη από καολίνη και ζεόλιθο αλλά και από τον ασβέστη δε θα περάσει στο τελικό προϊόν. Όλα αυτά όμως έχουν να κάνουν με τη φυσιολογική λειτουργία του δέντρου. Τα πολλά σκονίσματα δημιουργούν προβλήματα διαπνοής και εισπνοής του δέντρου. Και επίσης με τον ασβέστη θα πρέπει η χρήση του να γίνεται προσεκτικά, γνωρίζοντας πως μπορεί στον φλοιό της ελιάς, σε έναν καύσωνα, να προκαλέσουμε εγκαύματα».
Όσο γίνεται λιγότερο νερό
Ο γεωπόνος Μανόλης Γελασάκης, εξάλλου, δίνει πολύ μεγάλη έμφαση στο θέμα του ποτίσματος της ελιάς. «Αν δείτε το μεγάλο πρόβλημα υπάρχει σε περιοχές που αερίζονται καλά, όπου δεν έχει ζοριστεί ο δάκος καθόλου. Σε περιοχές που πέφτει πάρα πολύ νερό. Εκεί όντως υπάρχει πρόβλημα. Και μια σημαντική παρέμβαση που μπορεί να κάνει ο κόσμος τώρα είναι να αφήσει τις ελιές να διψάσουν. Όχι να ξεραθούν. Αλλά, όταν η ελιά συρρικνωθεί, δεν είναι τόσο επιλεκτική για τον δάκο και μειώνουμε τις προσβολές»…
Τι γίνεται όμως αν δεν ποτίζουμε σήμερα τις ελιές; «Η εμπειρία η δικιά μου λέει ότι οι ελιές δεν πρέπει να διψάσουν Ιούνιο και Ιούλιο. Γιατί τότε έχουμε την αύξηση του μεγέθους στο κουκούτσι. Τώρα και να διψάσει λίγο η ελιά δεν πειράζει. Δεν είπαμε να ξεραθούν»…
Ωστόσο, η υπόθεση αλλάζει στην επιτραπέζια ελιά. «Εκεί πουλάμε σάρκα και όχι λάδι. Άρα, στην περίπτωση της επιτραπέζιας ελιάς, έχουμε ανάγκη από νερό, οπότε εδώ αλλάζει το ζήτημα. Πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί συνδυάζοντας το πότισμα με άλλες μεθόδους», σύμφωνα με τον γεωπόνο Μανόλη Γελασάκη.
Πολύ σημαντική: Η μαζική παγίδευση του δάκου
«Είναι πολύ σημαντική και η παγίδευση, αρκεί να γίνεται μαζικά», τονίζει παρακάτω προς την εφημερίδα μας ο ίδιος. «Δηλαδή, αν βάλουμε μερικές μόνο παγίδες, μπορεί να κάνουμε ζημιά, με την έννοια ότι θα προσελκύσουμε το έντομο. Αντιθέτως βάζοντας πολλές παγίδες, προχωρούμε σε πιο μαζική παγίδευση και έχουμε καλύτερο αποτέλεσμα».
Όσο για τις παγίδες με μπουκάλια; Η θειική αμμωνία είναι ως ελκυστικό υλικό μία πολύ καλή λύση. Ωστόσο, ο Μανόλης Γελασάκης, από την εμπειρία του όλα αυτά τα χρόνια, είναι σε θέση να προτείνει τον βόρακα μαζί με την πρωτεΐνη, για να έχουμε ακόμα μεγαλύτερη προσέλκυση του εντόμου και κατά συνέπεια θανάτωσή του.
Τέλος, ο ίδιος δεν ασπάζεται τη θεωρία «φυτεύω δέντρα που τραβούν πάνω τους τον δάκο για να φύγει από τις ελιές μου»… Για παράδειγμα, αν βάλουμε συκιές, «ο δάκος θα πάει στα σύκα και μετά θα πάει στην ελιά να κάνει τη ζημιά. Εγώ δεν είμαι υπέρ αυτής της θεωρίας», καταλήγει χαρακτηριστικά ο γεωπόνος.