Από την Ιταλία και την Ισπανία μονοπωλείται –σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία του γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων (ΟΕΥ) της ελληνικής πρεσβείας στο Τόκυο– η ιαπωνική αγορά ελαιολάδου, με την Ελλάδα να καταλαμβάνει την 3η θέση, με μεγάλη όμως διαφορά. Αθροιστικά, οι δύο χώρες είχαν το 93,7% των συνολικών εισαγωγών το 2016, από 93,1% το 2015. Οι ιταλικές εξαγωγές ανήλθαν το 2016 σε 92,3 εκατ. ευρώ ή 16.000 τόνους και οι ισπανικές σε 91,2 εκατ. ευρώ ή 22.500 τόνους.
Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, οι εξαγωγές και των δύο χωρών ακολούθησαν τη γενική πτώση της αγοράς έναντι του 2015. Οι ιταλικές εξαγωγές μειώθηκαν κατά 13,8% σε όρους αξίας και 1,5% σε όρους ποσότητας, ενώ οι ισπανικές μειώθηκαν κατά 16,2% και 5,8% αντιστοίχως.
Ελάχιστες οι εξαγωγές ελληνικού ελαιόλαδου στην Ιαπωνία
Η Ελλάδα, το 2016, όπως συνέβη και το 2015, κατέλαβε την τρίτη θέση μεταξύ των κυρίων χωρών προέλευσης, με την Τουρκία να ακολουθεί. Έως και το 2014, η Τουρκία βρισκόταν στην 3η θέση και η Ελλάδα στην 4η. Η ποιοτική διαφορά μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας έγκειται στο ότι η χώρα μας εξάγει σχεδόν αποκλειστικά παρθένο ή έξτρα παρθένο ελαιόλαδο (δασμ. κλάση 1509.10), ενώ οι τουρκικές εξαγωγές αφορούν κατά βάση «λοιπά ελαιόλαδα» κατώτερης ποιότητας (δασμ. κλάση 1509.90). Οι ελληνικές εξαγωγές ανήλθαν σε 4,67 εκατ. ευρώ το 2016, έναντι 5,84 εκατ. ευρώ το 2015 και 3,5 εκατ. ευρώ το 2014. To 2016 σημειώθηκε πτώση ως προς την αξία σε γεν, κατά 24,9%. Ως προς την ποσότητα, οι ελληνικές εξαγωγές το 2016 ανήλθαν σε 888,2 τόνους, έναντι 1.037,7 τόνων το 2015. Συνεπώς, σημειώθηκε πτώση κατά 14,4%. Το μερίδιο αγοράς του ελληνικού ελαιολάδου στην ιαπωνική αγορά ανήλθε στο 2,4% το 2016, έναντι 2,7% του 2015. Ήταν η πρώτη πτώση του μεριδίου αγοράς μας, μετά από 4 χρόνια συνεχούς βελτίωσης.
Η θέση της Τουρκίας
Η Τουρκία, όπως και το 2015, βρέθηκε στην τέταρτη θέση των χωρών προμηθευτών της Ιαπωνίας. Οι τουρκικές εξαγωγές βρίσκονται σε πτώση την τελευταία τριετία. Το 2016 ανήλθαν σε 2,7 εκατ. ευρώ, έναντι 4,2 εκατ. ευρώ το 2015 και 8,7 εκατ. ευρώ το 2014. Ποσοστιαία, η πτώση το 2016 έναντι του 2015, σε όρους αξίας, ανήλθε σε 39,1%. Το μερίδιο της Τουρκίας διαμορφώθηκε στο 1,4% της αγοράς το 2016, από 4,9% το 2014.
Ακολουθούν οι Αυστραλία (μερίδιο αγοράς 0,8%), Τυνησία, Γαλλία, Χιλή (0,3% η κάθε μία), ΗΠΑ, Πορτογαλία και Αργεντινή (0,2% η κάθε μία).
Προοπτικές – Προτάσεις
Εκτός των αριθμητικών στοιχείων που αφορούν το μερίδιο των ελληνικών εξαγωγών, το γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων (ΟΕΥ) της ελληνικής πρεσβείας στο Τόκυο, στην έκθεσή του, παρουσίασε και μια σειρά προτάσεων, προκειμένου το ελληνικό προϊόν να αποκτήσει ένα μεγαλύτερο μερίδιο. «Ο Ιάπωνας καταναλωτής είναι ενημερωμένος, απαιτητικός, αναζητά την ποιότητα, τη γεύση και όλο και περισσότερο την τιμή. Ο ιαπωνικός πληθυσμός γηράσκει και ευνοείται η κατανάλωση προϊόντων με οφέλη στην υγεία. Για να επιτευχθεί η αύξηση της κατά κεφαλήν κατανάλωσης, τόσο από όσους ήδη το καταναλώνουν αλλά και από νέους καταναλωτές, απαιτείται ένα σημαντικό generic πρόγραμμα προώθησης.
Ωστόσο, το Διεθνές Συμβούλιο Ελαίας δεν φαίνεται να είναι σε θέση να το υλοποιήσει. Το 2015 ξεκίνησε πρόγραμμα προώθησης, ύψους περίπου 1,5 εκατ. ευρώ, το οποίο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, χωρίς παράλληλα να γίνει αισθητό στο ευρύ κοινό», αναφέρει χαρακτηριστικά το γραφείο ΟΕΥ της ελληνικής πρεσβείας στο Τόκυο. Και προσθέτει: «Δεν υπάρχει προοπτική επί του παρόντος για νέο διεθνές πρόγραμμα. Το ενδεχόμενο μίας generic προβολής του ελαιολάδου από τη χώρα μας προφανώς δεν είναι ρεαλιστικό και εξάλλου θα ευνοούσε περισσότερο την Ισπανία και την Ιταλία, που ελέγχουν το 93,7% των συνολικών εισαγωγών (έτος 2016). Τα προγράμματα προώθησης που υλοποιούμε ως Ελλάδα στην Ιαπωνία, αφορούν κατ’ αρχήν το κρασί (1ο πρόγραμμα: 2015-2017, 2ο πρόγραμμα: 2017-2018) και δευτερευόντως την προώθηση τροφίμων. Παράλληλα, παρά την κατάργηση του Γραφείου ΕΟΤ Τόκυο και την έλλειψη κονδυλίων προώθησης του ελληνικού τουρισμού, υλοποιούμε στοχευμένες δράσεις, όπως σεμινάρια και επισκέψεις στην Ελλάδα για τουριστικούς πράκτορες. Το ρεαλιστικότερο σενάριο για τη χώρα μας είναι να συνδυασθούν αυτές οι δράσεις με στόχο τη βελτίωση της εικόνας της Ελλάδας στην Ιαπωνία, τη σύνδεσή της με τον υγιεινό τρόπο ζωής και εν τέλει την αύξηση των εξαγωγών τροφίμων – ποτών, καθώς και των Ιαπώνων επισκεπτών της χώρας μας, οι οποίοι στη συνέχεια θα αναζητήσουν τα ελληνικά προϊόντα».
«Η προβολή του ελαιολάδου μπορεί να είναι αποτελεσματική, εάν ενταχθεί σε αυτό το πλαίσιο. Παράλληλα, πρέπει να αναδειχθούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, που το διαφοροποιούν από το λάδι άλλων χωρών και μπορούν να δικαιολογήσουν υψηλότερη τελική τιμή. Αυτό δεν μπορεί παρά να αφορά άριστα τυποποιημένο προϊόν και όχι χύδην. Περαιτέρω, σημαντικές δυνατότητες μας προσφέρει η διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2020 στο Τόκυο. Η καλλιέργεια της ελιάς συνδέεται με την ιστορία των αγώνων και κάποια χαρακτηριστικά τους, όπως η χρήση του κότινου ελιάς για τη βράβευση των νικητών. Αυτά πρέπει να χρησιμοποιηθούν για τη διασύνδεση του ελαιολάδου και της ελιάς με την Ελλάδα», καταλήγει το γραφείο ΟΕΥ.
Χρήστος Διαμαντόπουλος